عوامل بالا بردن شانس ابتلا به سرطان پستان،گاه ارثی،گاه ژنتیکی ، گاه محیطی و گاهی نیز در اثر رفتار های غلط و ناشی از سبک زندگی ناسالم  مردم یک جامعه است.

 برای کنترل عوامل ارثی و ژنتیکی ( مثل سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان و یا ابتلا به یکی از انواع کارسینومای غیر مهاجم، پایین بودن سن اولین قاعدگی برای زنان و ... که شانس ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.-)در حال حاضر کاری از دست کسی ساخته نیست ، فقط پزشکان توصیه می کنند غربالگری برای افرادی که به طور ارثی یا ژنتیکی شانس بالاتری برای ابتلا به سرطان پستان دارند،حتما به صورت منظم و زیر نظر پزشک انجام شود تا در صورت مشاهده هرگونه تغییرات مشکوک ،حتما سریع نمونه برداری ها و تصویربرداری های لازم انجام شود و در صورت لزوم درمان مناسب اعمال شود. درمان به موقع و مناسب تاثیرگذاری بیشتر و عوارض کمتر را در پی خواهد داشت. امیدواریم با پیشرفت علم ژنتیک شاهد پیشرفت هایی در این زمینه، برای کمک به این دسته افراد باشیم. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ریسک فاکتور های ژنتیکی مقاله "عوامل موثر در بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان پستان" می تولند به شما کمک کند.

اما همانطور که گفته شد عوامل بالابردن شانس ابتلا فقط ارثی و ژنتیکی نیستند. عوامل محیطی شامل انواع آلودگی ها هستند. آلودگی های شیمیایی، آلودگی هوا و وجود امواج خطرناک در محیط زندگی از این دسته اند. وقتی در روز های سرد زمستان  با راه انداختن ماشین های تک سرنشین در خیابان به جای استفاده از وسایل نقلیه عمومی و یا به اشتراک گذاشتن خودروی تان با دیگران در مسیرهای مشترک باعث رسیدن آلودگی به نقطه خطر می شوید بهتر است به اثر طولانی مدت این آلودگی ها بر زندگی خودتان و عزیزانتان هم توجه کنید،البته این کار شما دلیل همه آلودگی نیست. بزرگترین علت آلودگی شهر ها وجود شهرک های صنعتی در نزدیکی آنها ،تولید آلودگی و عدم کنترل آن ( کنترل آلودگی هوای کارخانجات با بهینه کردن و نوسازی تجهیزات و کاشت درختان امکان پذیر است ) توسط کارخانجاتی است که میزان تولید آلودگی بالایی دارند. بیشترین و خطرناک ترین میزان تولید آلودگی مربوط به کارخانجات تولید فولاد است. همچنین بر طبق تحقیقات انجام شده احتمال این که امواج ماکرو باعث بالا رفتن شانس ابتلا به سرطان برای افراد شود  نیز وجود دارد.

دسته دیگری از عوامل نیز هستند که مربوط به شیوه زندگی اشخاص هستند. صحبت اصلی ما در این مطلب کنترل این عوامل است.

مطالعات ثابت کرده است که با تغییردر سبک زندگی می توان از بروز  سی درصد از سرطان ها پیشگیری کرد. تشدید روند افزایش سرطان‌ها، ارتباط مستقیمی با شیوع عوامل خطر مهم بیماری‌های غیرواگیر دارد. تغییر هرم سنی و مسن شدن جامعه که با تغییرات ژنی در سنین بالا همراه است در بروز موارد جدید نقش دارد. خوشبختانه شواهد علمی نشان می‌دهد که بیش از 30 درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند

در ادامه مطلب به بررسی این عوامل و چگونگی ایجاد تغییرات در جهت حرکت در مسیر سلانتی می پردازیم.

توجه داشته باشید رعایت اصول سالم باعث پایین آمدن شانس ابتلا و برای پیشگیری از سرطان انجام می شود اما تضمینی وجود دارد که کسی که با رعایت این اصول زندگی سالمی دارد به سرطان مبتلا نشود و یا کسی که سالم زندگی نمی کند حتما به سرطان مبتلا شود. اما دانشمندان تاکید دارند که با رعایت اصول زندگی سالم می توان شانس ابتلا به سرطان را به طور چشمگیری کاهش داد.

• ورزش

برای افزایش کیفیت زندگی، شادی و سلامت روح و حفظ تناسب اندام انجام ورزش منظم به صورت روزانه توصیه می شود.

برای قدم گذاشتن در مسیر زندگی سالم ، باید روزانه بیش از نیم ساعت (4 تا 5 ساعت در هفته )  ورزش و پیاده روی داشته باشید. همچنین بر طبق تحقیقات انجام شده بر روی زنان مبتلا به سرطان پستان که درمان شده اند، انجام پیاده روی و حرکات ورزشی منظم و روزانه ، باعث بقای عمر بیشتر می شود. برای این دسته افراد ،شروع ورزش از 15 دقیقه پیاده روی در روز و افزایش تدریجی زمان آن تا 3 الی 5 ساعت در هفته توصیه می شود.

• رژیم غدایی

داشتن رژیم غذایی یکی از ارکان مهم زندگی سالم است. البته که هیچ ماده غذایی قادر به ایمن کردن افراد در برابر سرطان نیست ، اما رژیم غذایی با کاهش چشمگیر خطر ابتلا به سرطان یکی از عوامل مهم در حفظ سلامتی محسوب می شود.

مصرف لبنیات کم چرب، میوه مخصوصا میوه های با رنگ روشن – به دلیل داشتن فلاونویید ها که خاصیت ضد سرطان دارند- و میوه های قرمز- به دلیل داشتن آنتی اکسیدان- و سبزی تازه ( مصرف میوه و سبزی به حداقل پنج فنجان در روز برسد. ) را فراموش نکنید.( از دیگر مواد حاوی فلاونویید ها می توان به پیاز،کلم بروکلی، بادمجان، کرفس، کاهو، فلفل، سیب زمینی ،گوجه، سیب ، پرتقال، خربزه، چای سیاه، چای بابونه، قهوه و دیگر گیاهان معطر اشاره کرد.)

در مورد مصرف گیاهان و سبزیجات دقت کنید که از محصولات سالم و تا حد امکان ارگانیک استفاده کنید. به طور مثال کرفس قابلیت بالایی برای جذب نیترات خاک دارد که خود باعث ابتلا به سرطان می شود.

همچنین گاهی استفاده زیاد از برخی مواد مفید عوارض دیگری در پی خواهد داشت، به طور مثال استفاده زیاد از چای و قهوه در روز.

میزان ویتامین D را در بدن خود با آزمایش خون به طور دایم بسنجید و در صورت کمبود آن در خونتان ، از طریق مصرف قرص ها و مکمل های ویتامین D3 ، مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین مانند ماهی و میگو ، زرده تخم مرغ ، قارچ ، لبنیات غنی شده با ویتامین D3 ، غلات وشیر سویا و ... و یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید ، این کمبود را جبران کنید.

اگر راه سوم یعنی استفاده از نور خورشید را انتخاب می کنید ، باید برای دریافت ویتامین D3 مورد نیاز روزانه خود ، تابش نور به صورت مستقیم و پوست شما بدون کرم ضد آفتاب باشد که متاسفانه بیش از 15 دقیقه به این صورت قرار گرفتن در معرض تابش آفتاب ، به دلیل احتمال ابتلا به سرطان پوست توصیه نمی شود.

اغلب ویتامین D  موجود در غذاها (و نه همه آنها) ، از نوع ویتامین D3 نیستند و تاثیر کمی بر میزان ویتامینD  موجود در خون خواهند داشت.

به دلایل بیان شده مصرف قرص های پنجا هزار واحدی ویتامین D3 به صورت ماهیانه و یا هزار واحدی به صورت روزانه، مخصوصا در کشور ما که اکثر مردم دچار کمبود ویتامین D3 هستند، قویا توصیه می شود. کمبود ویتامین D3 عوارض بسیاری دارد، زنانی که دپار کمبود ویتامین D3 هستند 25% بیش از زنانی که این مشکل را ندارند شانس ابتلا به سرطان پستان دارند. همچنین افراد مبتلا به سرطان ،در صورت کمبود ویتامین D3 با افزایش خطر متاستاز سرطان در بقیه بدن روبرو هستند.

مصرف قند، شکر و نمک را کاهش دهید. شکر و نمک دو سم سفید هستند که روزانه به مقدار زیاد و با کمال میل مصرف می کنیم. برای بودن در مسیر زندگی سالم مصرف مواد قندی و غذاهای شور را به حداقل برسانید.

حتی الامکان از مصرف سوسیس، کالباس و کنسروها (کلا غذاهای صنعتی) پرهیز کنید. سوسیس و کالباس حاوی نیترات هستند که ثابت شده است ماده ای سرطان زاست.

از مصرف غذاهای چرب و پرکالری پرهیز کنید. مصرف چربی روزانه تان کمتر از سی گرم در روز باشد.مصرف مواد دارای چربی اشباع –مثل خامه ، پنیر پرچرب ، کره و روغن های جامد، پیه و چربی- و چربی های ترانس –که در انواع کیک و بیسکوییت، فست فودها، گوشت های فرآوری شده و غذاهای دودی وجود دارند- را در رژیم غذایی تان محدود کنید.

از روغن های کنجد، زیتون، کانولا و یا روغن های حیوانی با کیفیت برای سالاد و پخت و پز استفاده کنید.

سعی کنید به جای سرخ کردن مواد غذایی از روش های دیگر مثل گریل کردن، آب پز و بخارپز استفاده کنید.

مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید و گوشت های دیگر به خصوص گوشت ماهی های غیر پرورشی را در رژیم غذایی خود جای دهید.

• کنترل وزن

با رعایت رژیم غذایی سالم و ترجیحا زیر نظر پزشک و همچنین انجام تمرینات ورزشی روزانه وزن خود را کنترل کنید. تناسب اندام علاوه بر سلامت جسمی، باعث بالا رفتن اعتماد به نفس و بهتر شدن تصویر شما از خودتان ،شادی و نشاط ، کم شدن استرس و سلامت روحی تان خواهد شد که نتیجه همگی باعث حال بهتر شما می شود. چاقی افزایش خطر ابتلا به سرطان مخصوصا بعد از یایسگی را در پی دارد.

• درمان های هورمونی

از داروها و درمان های هورمونی طولانی مدت به شدت پرهیز کنید و در صورت نیاز به استفاده از این دست داروها حتما با پزشک تان مشورت کنید.

داروهای ضد بارداری را به مدت طولانی (بیش از ده سال پیاپی) استفاده نکنید.

داروهای استروژنی بعد از یایسگی حتما با مشورت پزشک و تا حد امکان کوتاه مدت مصرف شوند.

• سن اولین زایمان

سعی کنید اولین زایمانتان قبل از سی و پنج سالگی و ترجیحا قبل از سی سالگی باشد.

• شیردهی

در صورت بچه دار شدن، نوزادتان را حداقل تا یکسالگی ( و در صورت امکان بیشتر از یکسالگی) با شیر خودتان تغذیه کنید.

• پرهیز از مصرف دخانیات و الکل

از مصرف الکل، هر نوع دخانیات شامل سیگار، قلیان، پیپ و ... حتی به مقدار و دفعات کم به شدت پرهیز کنید. افزایش جدی خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطان پستان ، سرطان ریه و ... از عوارض ناشی از مصرف دخانیات است. هشدارها را جدی بگیرید. همچنین قرار گرفتن در معرض دود نیز می تواند به شما آسیب بزند.  

• آلودگی های محیطی

قرار گرفتن در هوای آلوده، یا در تماس با مواد شیمبایی، حشره کش ها، محصولات نفتی و رنگ و ... باعث بالا رفتن خطر ابتلا یه سرطان مشود،مخصوصا اگر طولانی مدت باشد.مثلا کسی که به دلایل شغلی با این مواد درگیر است.

• غربالگی سرطان پستان برای زنان

زنان غربالگری سرطان پستان را جدی بگیرند. شرایط شما، تعیین کننده روش غربالگری شماست. با پزشک خود در این باره مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر در مورد غربالگری ،لزوم و روش های انجام آن، مقاله "غربالگری پستان؛ بهترین راه پیشگیری از سرطان پستان" را مطالعه فرمایید.

دکتر مریم طباطباییان در ویدیویی آموزشی به برخی عوامل سرطان زا در زندگی افراد که باید از آنها دوری کنید، اشاره می کنند.